Τα νησιά του Βορειοανατολικού Αιγαίου είναι ένα σύνολο νησιών η πλειοψηφία των οποίων απαρτίζει την Περιφέρεια Βορείου Αιγαίου, με εξαίρεση την Σαμοθράκη που ανήκει διοικητικά στην Περιφέρεια Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης και την Ίμβρο και την Τένεδο που ανήκουν στην Τουρκία.
Τα νησιά του ΒΑ Αιγαίου συνορεύουν με τις Κυκλάδες και τα Δωδεκάνησα στα νότια, με τη Χαλκιδική στα βόρεια. Ανατολικά συνορεύουν με την Τουρκία και συγκεκριμένα με την ιστορική περιοχή της Μικράς Ασίας. Ιδιαίτερα, η Λέσβος συνορεύει με το Αϊβαλί, η Χίος με το Τσεσμέ και κατ’επέκτασην με τη Σμύρνη, η Σάμος με το Κουσάντασι και η Λήμνος με την τουρκική νήσο Ίμβρο.
Σχεδόν όλα τα νησιά έχουν πλούσια χλωρίδα, εν αντιθέσει με τις γειτονικές Κυκλάδες, όπου επικρατεί η ξηρασία. Τα περισσότερα από αυτά τα νησιά είναι μεγάλα σε έκταση, επίσης. Ιδιαίτερα, η Λέσβος είναι το τρίτο μεγαλύτερο νησί του Αιγαίου.
Τα νησιά του Βορειοανατολικού Αιγαίου έχουν συχνή ακτοπλοϊκή συγκοινωνία με συμβατικά πλοία με διάρκεια ταξιδιού από 8 έως 13 ώρες ή ταχύπλοα με διάρκεια ταξιδιού από 5 έως 9 ώρες. Για τα νησιά αυτά, λιμάνι αναχώρησης είναι κυρίως ο Πειραιάς, αλλά και ορισμένες φορές η Ραφήνα, απ’ όπου και μειώνεται θεαματικά ο χρόνος του ταξιδιού. Ακόμη, υπάρχει τακτή αεροπορική σύνδεση για τα 5 μεγαλύτερα νησιά (Λήμνος, Λέσβος, Χίος, Σάμος, Ικαρία).
Λέσβος
Η Λέσβος είναι ελληνικό νησί στο βορειοανατολικό Αιγαίο. Είναι το τρίτο σε μέγεθος ελληνικό νησί μετά την Κρήτη και την Εύβοια, με έκταση 1.636 τ.χλμ. και ακτογραμμή 371 χλμ. Το νησί έχει πληθυσμό 85.330 κατοίκους. Διοικητικά ανήκει στην Περιφέρεια Βορείου Αιγαίου και στο Νομό Λέσβου. Βρίσκεται απέναντι από τις Τουρκικές ακτές, από το στενό της Μυτιλήνης, στα Α και από το στενό Μουσελίμ, στα Β. Έχει δύο κόλπους. Ο μεγαλύτερος είναι της Καλλονής και ο μικρότερος της Γέρας.
Πρωτεύουσα του νησιού, καθώς και του ομώνυμου Νομού Λέσβου, είναι η Μυτιλήνη, (απ΄όπου η άλλη κοινή ονομασία του νησιού), κτισμένη στο νοτιοανατολικό άκρο του νησιού πανω σε επτα λοφους. Σύγχρονη πόλη, διοικητικό, εμπορικό και πνευματικό κέντρο, με πληθυσμό 27.247 κατοίκων (απογραφή 2001).
Χίος
Η Χίος είναι νησί του Ανατολικού Αιγαίου. Απέχει ελάχιστα από τις ακτές της Μικράς Ασίας. Μόλις 3,5 ναυτικά μίλια τη χωρίζουν από το ακρωτήριο Πούντα ως τη χερσόνησο της Ερυθραίας στο ύψος του Τσεσμέ. Είναι το πέμπτο μεγαλύτερο νησί της Ελλάδας (842 τετρ.χιλιόμετρα) με μήκος ακτών 213 χιλιόμετρα και πληθυσμό, που ζει στην πόλη της Χίου, πρωτεύουσα και κύριο λιμάνι του νησιού καθώς και στα 64 χωριά του νησιού. Ακόμα η Χίος έχει μεγάλη απόδημη κοινότητα σε Λονδίνο και Νέα Υόρκη.
Τα κύρια προϊόντα που εξάγει είναι η ονομαστή χιώτικη μαστίχα, το λάδι, τα σύκα και το κρασί, ενώ έχει διεθνή φήμη για το μέγεθος και την ποιότητα της ναυτιλίας της. Διοικητικά, μαζί με τα νησιά Οινούσσες και Ψαρά, αποτελεί τον νομό Χίου με πληθυσμό που φθάνει τους 51.320 κατοίκους (απογραφή 2011). Η πρωτεύουσα του νομού, πόλη της Χίου, λέγεται και Χώρα.
Σάμος
Η Σάμος είναι ελληνικό νησί του ανατολικού Αιγαίου περί το μέσον αυτού και ανατολικά του Ικαρίου πελάγους, και ανήκει στον ομώνυμο νομό Σάμου. Σύμφωνα με την απογραφή του 2011, έχει 32.974 κατοίκους. Το νησί είναι σήμερα γνωστό για το γλυκό μοσχάτο κρασί του “Νέκταρ”, την οργιώδη βλάστηση και τα τουριστικά αξιοθέατά του, αλλά και για τις προσωπικότητες που παρείχε στην ελληνική ιστορία, όπως τον Πυθαγόρα, τον φιλόσοφο Επίκουρο, τον αστρονόμο Αρίσταρχο που φέρεται να σχεδίασε τον πρώτο ηλιοκεντρικό χάρτη και άλλους. Επίσης εκεί παρήχθησαν τα πρώτα χάλκινα αγάλματα και τα αγγεία της Σάμου ήταν ξακουστά το 550 π.Χ. Το Ηραίο έχει ανακηρυχθεί Μνημείο Παγκόσμιας Κληρονομιάς της UNESCO.
Το νησί γνωρίζει μεγάλη τουριστική κίνηση την θερινή περίοδο. Από όλα τα νησιά της Ελλάδας είναι εκείνο που βρίσκεται κοντινότερα στην Τουρκία, από την οποία τη χωρίζει το Στενό της Μυκάλης (ή ο επταστάδιος πορθμός, στην αρχαιότητα), που στο ύψος του του Ποσειδωνίου έχει πλάτος γύρω στα 750 μέτρα (ελληνικά χωρικά ύδατα).
Λήμνος
Η Λήμνος είναι το όγδοο μεγαλύτερο νησί της Ελλάδας με έκταση 476 τετραγωνικά χιλιόμετρα και το τέταρτο σε μήκος ακτών (260 χιλιόμετρα). Βρίσκεται στο βόρειο Αιγαίο, στο Θρακικό πέλαγος, ανάμεσα στο Άγιον Όρος, τη Σαμοθράκη, την Ίμβρο και τη Λέσβο. Μαζί με τον Άγιο Ευστράτιο αποτελούν την επαρχία Λήμνου του νομού Λέσβου. Πρωτεύουσα και κύριο λιμάνι της Λήμνου είναι η Μύρινα, που πήρε το όνομα της γυναίκας του πρώτου βασιλιά του νησιού, του Θόαντα. Ως το 1955 η Μύρινα ονομαζόταν Κάστρο, ονομασία που επικράτησε κατά την ύστερη βυζαντινή περίοδο και άτυπα ακόμα έτσι αποκαλείται από τους παλιότερους Λημνιούς.
Η Λήμνος είναι ηφαιστειογενές νησί. Αν και δεν έχει δάση, έχει εκτεταμένες εύφορες πεδιάδες καλλιεργημένες με σιτηρά κι αμπέλια. Επίσης, έχει υπέροχες και καθαρές παραλίες και είναι ένα νησί ιδανικό για ήρεμες διακοπές. Οι βασικές ασχολίες των κατοίκων είναι η κτηνοτροφία, η γεωργία και η αλιεία.
Ικαρία
Η Ικαρία (ή Ικαριά ή Νικαριά, στα αρχαία χρόνια Δολύχη) είναι ένα Ελληνικό νησί του βορειοανατολικού Αιγαίου και αποτελεί την ομώνυμη Περιφερειακή Ενότητα Ικαρίας. Πρωτεύουσα και επίνειο του νησιού είναι ο Άγιος Κήρυκος στη νοτιοανατολική ακτή της νήσου, ενώ δεύτερος αναπτυσσόμενος λιμένας είναι ο Εύδηλος στη βόρεια ακτή. Το όνομά του, το πήρε από τον γιο του Δαιδάλου, Ίκαρο, ο οποίος ξεβράστηκε στις ακτές αυτού του νησιού.
Την Ικαρία την χαρακτηρίζει η άγρια ομορφιά. Πυκνή βλάστηση, ψηλά βουνά, ποτάμια, χαράδρες, μα πάνω απ’ όλα οι πανέμορφες παραλίες της. που προκαλούν δέος και σαγηνεύουν. Εκτός από τις αμμουδιές, πάρα πολλές είναι οι παραλίες με βότσαλο, και υπάρχουν και πολλές ερημικές παραλίες χωρίς πρόσβαση από αυτοκίνητο. Στο νότο, στην πλευρά του Αγίου Κηρύκου συναντάμε προσβάσιμες παραλίες στο Πριόνι, τη Λευκάδα, το Ξυλοσύρτη, το Φάρο, το Δράκανο, το Κεραμέ και στα Θέρμα.
Σαμοθράκη
Η Σαμοθράκη είναι νησί του Θρακικού Πελάγους. Βρίσκεται στο Βορειοανατολικό τμήμα του Αιγαίου μεταξύ των νησιών Λήμνος, Ίμβρος και Θάσος, και απέχει 24 ναυτικά μίλια από την Αλεξανδρούπολη. Η επιφάνεια του νησιού είναι 178 τετραγωνικά χιλιόμετρα, ενώ η υψηλότερη κορυφή του έχει υψόμετρο 1.611 μέτρα. Με αυτό το ύψος, η Σαμοθράκη είναι το ψηλότερο ελληνικό νησί στο Αιγαίο -με την εξαίρεση των δύο μεγαλονήσων, της Κρήτης και της Εύβοιας. Το όνομα του βουνού είναι Σάος, αλλά οι ντόπιοι το ονομάζουν «Φεγγάρι» (όπως και την υψηλότερη κορυφή του), καθώς είναι «τόσο ψηλό που κρύβει το φεγγάρι». Εξάλλου, το όνομα του νησιού σημαίνει «ψηλή Θράκη» -από το αρχαιοελληνικό σάμος = υψηλή.
Φούρνοι
Οι Φούρνοι είναι το μεγαλύτερο νησί της συστάδας των Φούρνων Ικαρίας ή Φούρνων Κορσεών. Βρίσκονται στο κέντρο της συστάδας και νοτιοδυτικά της Σάμου και ανατολικά της Ικαρίας. Το νησί έχει έκταση 30,5 τ.χλμ. και 1.313 κατοίκους σύμφωνα με την απογραφή του 2001. Επίσης στους Φούρνους βρίσκεται και η ομώνυμη πρωτεύουσα της συστάδας αλλά και της νήσου με 1.120 κατοίκους. Διοικητικά ανήκει στον Δήμο Φούρνων Κορσεών.
Οινούσσες
Οι Οινούσσες ή Οινούσσα είναι συστάδα νησιών του Βορείου Αιγαίου, αποτελούμενη από 1 κατοικημένο νησί και 8 μικρότερα. Βρίσκονται περίπου 2 χιλιόμετρα βορειοανατολικά της Χίου και 8 χιλιόμετρα από τα παράλια της Τουρκίας. Το νησί έχει 826 κατοίκους σύμφωνα με την απογραφή του 2011.
Στην αρχαιότητα το νησί ήταν φημισμένο για το καλό κρασί του και πιστεύεται ότι από τη ρίζα της λέξης οίνος προέρχεται και το όνομα Οινούσσες. Η ονομασία Eγνούσα, που χρησιμοποιούν οι κάτοικοι του νησιού προέρχεται από το αρχαία όνομα του φυτού λυγαριάς, «άγνος», που υπάρχει παντού στο νησί.
Ψαρά
Τα Ψαρά είναι νησί του Βορειοανατολικού Αιγαίου, βορειοδυτικά της νήσου Χίου, έδρα του ομώνυμου δήμου, της περιφέρειας Βορείου Αιγαίου. Έχει έκταση 40 τετραγωνικά χιλιόμετρα και το μήκος των ακτών του υπολογίζεται στα 45 χιλιόμετρα. Ο πληθυσμός του νησιού, κατά την απογραφή του 2011, ήταν 446 κάτοικοι. Τα Ψαρά είναι γνωστά κυρίως από τη μεγάλη καταστροφή που υπέστησαν το 1824, κατά τον εθνικοαπελευθερωτικό αγώνα εναντίον των Τούρκων.
Το νησί συνδέεται καθημερινά με τη Χίο, ταξίδι που καλύπτεται σε περίπου 3,5 ώρες, και (δύο φορές την εβδομάδα) με τον Πειραιά (6 ώρες). Το θυμαρίσιο μέλι του νησιού θεωρείται εξαιρετικής ποιότητας. Μοναδικά προϊόντα του νησιού αποτελούν το τοπικό τυρί, το «άσπρο γλυκό» και φυσικά τα φρέσκα θαλασσινά και οι αστακοί. Οι περισσότεροι κάτοικοι είναι ναυτικοί, ενώ πολλοί ασχολούνται με το ψάρεμα και την μελισσοκομία, στηρίζοντας την οικονομία του νησιού.
Άγιος Ευστράτιος
Ο Άγιος Ευστράτιος (Αη Στράτης) είναι νησί του βορειοανατολικού Αιγαίου με 270 κατοίκους (απογραφή 2011). Διοικητικά ανήκει στην Περιφερειακή Ενότητα Λήμνου της περιφέρειας Βορείου Αιγαίου.
Το νησί είχε διάφορες ονομασίες από την αρχαιότητα όπως Χρυσή, όνομα που αποδίδεται σε πολλές πόλεις και νησιά που είχαν σχέση με μεταλλεία χρυσού, Αλόννησος, Νέαι ή Νέα επειδή αναδύθηκε από τη θάλασσα, και Ιερά διότι ο όσιος Ευστράτιος έζησε σε αυτό. Είναι το πιο απομονωμένο νησί του Αρχιπελάγους και απέχει από την προς Β. Λήμνο 18 ναυτικά μίλια, από την προς Ν. Σκύρο 38, από την προς ΝΑ. Λέσβο 42,από τα προς Δ. Ερημόνησα 32 και από την προς ΒΔ. άκρη της Χαλκιδικής (Άκραθως) 48 περίπου ναυτικά μίλια. Το νησί έχει σχήμα άνισου τριγώνου με την υποτείνουσα προς τη Δύση, εμβαδόν 49,6 τετραγ. χιλιόμετρα και μήκος ακτογραμμής 37 χιλιόμετρα.
Θύμαινα
Η Θύμαινα είναι νησί του συμπλέγματος των Φούρνων που βρίσκεται μεταξύ Σάμου και Ικαρίας. Παλαιότερα λεγόταν και Φύμαινα. Κατά μία εκδοχή το όνομα Θύμαινα πιστεύεται ότι οφείλεται στα πολλά θυμάρια που υπάρχουν στο νησί. Είναι το δεύτερο μεγαλύτερο νησί του συμπλέγματος μετά τους Φούρνους με έκταση 10,071 τ.χλμ.. Ο πληθυσμός της συμφωνα με την απογραφή του 2011 είναι 136 κάτοικοι που διαμένουν στους δύο οικισμους του νησιού την Θύμαινα και την Κεραμειδού (7 κάτοικοι). Η εξέλιξη του πληθυσμού του νησιού φαίνεται στον παρακάτω πίνακα.
Το 2008 στο δημοτικό σχολείο του νησιού υπήρχαν μόνο 6 μαθητές.Το υψηλότερο σημείο του νησιού είναι 470 μ.
Αντίψαρα
Τα Αντίψαρα είναι ένα μικρό ελληνικό νησί του ανατολικού Αιγαίου, πολύ κοντά στο μεγαλύτερο νησί Ψαρά, όπως φανερώνει και το όνομά του. Από διοικητικής πλευράς ανήκει στον Δήμο Ψαρών.
Τα Αντίψαρα βρίσκονται στα δυτικά της νοτιοδυτικής άκρης των Ψαρών, από την οποία απέχει 1,3 ναυτικό μίλι (2,4 χιλιόμετρα). Οι γεωγραφικές συντεταγμένες του κέντρου τους είναι 38° 33΄ βόρειο πλάτος και 25° 32΄ ανατολικό μήκος. Στο μέσο περίπου της ανατολικής ακτής τους υπάρχει ο ανοικτός προς τα ανατολικά όρμος Λιμάνι. Η έκταση των Αντίψαρων είναι 4 τετραγωνικά χιλιόμετρα (δέκα φορές μικρότερη από εκείνη των Ψαρών). Το έδαφος των Αντίψαρων είναι άνυδρο και ορεινό. Η υψηλότερη κορυφή του νησιού είναι η Ψηλή Ράχη, με υψόμετρο 130 μέτρα πάνω από την επιφάνεια της θάλασσας.
Σαμιοπούλα Σάμου
Η Σαμιοπούλα είναι νησίδα του Αιγαίου πελάγους, που βρίσκεται νότια της νήσου Σάμου και σε απόσταση 0.5 μίλι. Διοικητικά υπάγεται στο Δήμο Πυθαγορείου, στο Δημοτικό Διαμέρισμα Σπαθαραίων, και στη Νομαρχία Σάμου.
Το όνομα Σαμιοπούλα προέρχεται από την ονομασία της Σάμου και σημαίνει μικρή Σάμος. Είναι η μεγαλύτερη από τις νησίδες που περιβάλλουν τη Σάμο με μέγιστο μήκος περίπου 2.15 km (1.33mi), μέγιστο πλάτος περίπου 0.7 Km (0.43mi) και με μέγιστο υψόμετρο 82 μ. Επί της νησίδας υφίσταται ομώνυμος οικισμός, επί του ανατολικού τμήματος σε υψόμετρο 40 μ. Το 1971 αριθμούσε 7 κατοίκους και το 1981 σε μόλις 5 κατοίκους.
Άγιος Μηνάς Φούρνων
Ο Άγιος Μηνάς είναι το τρίτο μεγαλύτερο νησί του συμπλέγματος των Φούρνων που βρίσκονται μεταξύ Σάμου και Ικαρίας. Έχει έκταση 2,343 Km2 και σύμφωνα με την απογραφή του 2011 έχει 3 κατοίκους.
Γεωλογικά αποτελείται από σχιστολιθικά και ασβεστολιθικά πετρώματα με απόκρημνες ακτές και πολλούς κολπίσκους. Στο νησί ζουν προστατευόμενα είδη πουλιών κι φυτών, είναι ενταγμένο στο ευρωπαϊκό πρόγραμμα φύση (Natura) 2000. Στο έδαφός του ευδοκιμούν πολλά φυτά όπως το Θυμάρι τα Φρύγανα, το Θρούμπι, η Μακκία, η Φασκομηλιά ενώ πολλά είδη πουλιών γεννούν εδώ, όπως ο μαυροπετρίτης και ο θαλασσοκόρακας.
Στον Άγιο Μηνά λειτουργεί ιχθυοτροφείο στον οποίο έχει εγκατασταθεί κι ερευνητικός σταθμός για πειράματα στην ιχθυοκαλλιέργεια χωρίς την χρήση φαρμάκων
